Program Zawodowy Nauczycielstwa
Dodany dnia: 21.10.2013
Fragmenty „Programu zawodowego nauczycielstwa” (1905)
Nauczyciele(ki) tak z tytułu usług, wyświadczanych rodzicom, społeczeństwu i państwu, jako też ze względu na wpływ jaki mają na młode pokolenie, zajmują w każdym oświeconym narodzie stanowisko ważne i zacne.
- Wedle sił i możności nauczyciel i nauczycielka powinni brać także czynny udział we wszelkie pracy obywatelskiej (…).
- Nauczyciel i nauczycielka powinni być w szkole kapłanami prawdy. Nie powinni też oni czy to w sprawach religijnych, politycznych czy społecznych zajmować podczas nauki w szkole stanowiska niezgodnego z zasadami zdrowej pedagogiki i przepisów szkolnych (…).
- Natomiast poza obrębem szkoły, gdy nauczyciel lub nauczycielka nie są w towarzystwie uczniów swoich, mogą oni przed kimkolwiek wypowiadać otwarcie własne zdanie we wszelkich kwestiach.
- Każdy nauczyciel z natury swojego zawodu jest przedstawicielem i pionierem postępu.
- Nauczyciel jako dobry obywatel kraju, powinien być zawsze gotowy do służby obywatelskiej w życiu publicznym.
- Do najpilniejszych obowiązków powinniśmy sobie zaliczyć obronę godności stanu nauczycielskiego (….). Dla podniesienia powagi naszego stanu jak niemniej dla pomyślnego rozwoju oświaty w kraju, powinniśmy domagać się coraz wyższego wykształcenia dla nauczycieli (…). Z powodu bowiem nagromadzenia się większej liczby takich niewykwalifikowanych sił nauczycielskich w szkolnictwie krajowym łatwo mogłaby się obniżyć nie tylko powaga całego stanu, ale i wysokość wynagrodzenia pracy nauczycielskiej.
- (…) Uznajemy, że koleżankom naszym przy równej kwalifikacji i jednakowych obowiązkach należą się równe prawa nie tylko co do wynagrodzenia za pracę, ale też i pod każdym innym względem.
- Każdy nauczyciel w dobrze rozumianym interesie własnym i całego stanu powinien starać się o dobrą opinię dla siebie u rodziców młodzieży szkolnej (…).
- Podniesienie naszego społecznego stanowiska a z nim i uposażenia materialnego zależy w znacznej części od stopnia wykształcenia większości nauczycieli(lek) (…). Wszystko to powinno nas zachęcać do jak najwydatniejszego kształcenia się ogólnego i zawodowego.
- Stosunek nauczycieli do duchowieństwa powinien być przyjazny (…). Atoli przy całym uszanowaniu sukni kapłańskiej nauczyciel(ka) nie może pozwolić się oceniać miarą sprzed 40 lat, owszem, wolno mu teraz tak z tytułu wykształcenia swego, jak i pracy ubiegać się o drugie miejsce w gminie, nie pod proboszczem, ale w równej linii obok niego.
Fragment Programu Zawodowego Nauczycielstwa Ludowego w Galicji, Kraków, 1905; w: „Szkice z dziejów Związku Nauczycielstwa Polskiego” (ZNP, Warszawa 1939)
Źródło: www.znp.edu.pl